ความลับของปูลม

Ocypode ceratophthalmus (Pallas, 1772)

Horned Ghost Crab, Horn-eyed Ghost Crab

ปูลมในโลกพบทั้งหมด 28 ชนิด ในประเทศไทยพบ 4 ชนิด  ได้แก่

1. ปูลมใหญ่ Ocypode ceratophthalmus (Pallas, 1772)
2. ปูลม Ocypode cordimana Latreille, 1818
3. ปูลม Ocypode stimpsoni Ortmann, 1897
4. ปูลม Ocypode nobilii De Man, 1902

 

ลักษณะทางกายภาพของปูลม

ปูลม หรือปูผี เป็นปูน้ำเค็มขนาดเล็กในสกุล Ocypode ปูลมมีก้านตาที่ยาว สามารถหุบพับลงตามแนวนอน โยกไปข้างหน้าและหลังก็ได้ ปูลมสามารถมองเห็นวัตถุ เช่น มนุษย์ ได้ไกลอย่างน้อย 45 เมตรจึงทำให้ไม่มีสิ่งใดสามารถเข้าใกล้มันได้เลย ก้ามของปูยาวไม่เท่ากัน ก้ามใหญ่อาจจะอยู่ทางด้านซ้ายหรือขวาก็ได้ หากเราสังเกตที่กระดองของปูลมจะพบสัญลักษณ์คล้ายวงเล็บ

 

 

 

 

 

 

 

 

ปูลมใหญ่

อาศัยขุดรูอยู่อยู่ตามผืนทรายที่น้ำท่วมไม่ถึง มีขนาดเล็ก 5 – 6 เซนติเมตร กระดองสี่เหลี่ยมสีเหลืองอ่อน และมีลายสีม่วงเข้ม ชอบหากินเวลากลางคืน แต่ในพื้นที่ที่ไม่มีการรบกวน ปูลมก็จะออกหากินตอนกลางวันเหมือนกัน

ลูกปูลมใหญ่

มีรูปร่างบอบบางใสกลมกลืนกับสภาพพื้นทรายมีขาเรียวยาวใช้สำหรับวิ่งบนพื้นทรายได้อย่างรวดเร็ว อาศัยอยุ่ตามหาดทรายเช่นเดียวกับปูลมใหญ่ ออกหากินทั้งกลางวันและกลางคืน แต่จะออกหากินกลางวันมากกว่า

การเรียกชื่อ

คำว่า ปูลม ในภาษาไทยได้มาจากลักษณะการวิ่งของปูที่เร็วมาก ส่วนในภาษาอังกฤษ เรียกว่า ปูผี (Ghost Crab) มาจากสีซีดๆของปู และออกหากินเวลากลางคืน

ปูลม กับปูทหาร

            ปูลมมักจะถูกจำสับสนกับปูทหาร ซึ่งสิ่งที่ต่างกันก็คือปูลมจะมีขนาดใหญ่กว่ามาก และปูลมมีกระดองเป็นรูปสี่เหลี่ยม ส่วนปูทหารกระดองจะเป็นรูปทรงกลมคล้ายหมวกทหาร และพฤติกรรมการกินอาหารที่ปูทหารจะใช้ก้ามช้อนทรายเข้าปากและกรองกินอาหารในทราย พอกินหมดก็จะคายทรายออกมามีลักษณะเป็นก้อนกลม ปูลมที่ยังไม่โตเต็มวัยก็ตักทรายเข้าปากเหมือนกัน แต่ก้อนที่มันปั้นจะเป็นรูปทรงรี ด้านหนึ่งใหญ่กว่าอีกด้านหนึ่ง (รูปทรงกรวยปลายมนทั้งสองด้าน) ส่วนปูลมตัวเต็มวัยจะใช้ก้ามคีบอาหารเข้าปาก

เจ้าหน้าที่เทศบาล

ปูลม ถือว่าเป็นเจ้าหน้าที่เทศบาลประจำชายหาด คอยทำความสะอาดโดยการเก็บเศษปลา เศษหอย และวัชพืชที่ลอยมาเกยตื้นบนชายหาด ปูลมจึงเป็นผู้รักษาสมดุลธรรมชาติ และระบบนิเวศบริเวณชายหาด

การหายใจ

ปูลมเป็นสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ ภายในกระดองของปูแบ่งออกเป็นช่อง ซึ่งแต่ละช่องบรรจุอวัยวะช่วยหายใจ ทำหน้าที่คล้ายปอดของคนเราในการดึงออกซิเจนเข้ามาในขณะที่ปล่อยของเสีย (คาร์บอนไดออกไซด์) ผ่านเหงือกที่เปียก ซึ่งสิ่งนี้เป็นกุญแจสำคัญที่ทำให้ปูลมสามารถปรับตัวอยู่บนบกได้

การเคลื่อนที่

ปูลมเป็นนักวิ่งที่เร็วมาก สามารถทำความเร็วได้สูงสุดถึง 4 เมตรต่อวินาที ปูลมมีขาเดินทั้งหมด 4 คู่ ปูลมจะวิ่งหรือเดินทางด้านข้าง เวลาวิ่งด้วยความเร็วสูง ปูลมจะใช้ขาคู่ที่ 1 และคู่ที่ 4 วิ่งเท่านั้น และยิ่งตกใจมากก็จะวิ่งเร็วมากเท่านั้น

[bs_row class=”row”]

[bs_col class=”col-xs-4″]

[/bs_col][bs_col class=”col-xs-4″]

[/bs_col][bs_col class=”col-xs-4″]

[/bs_col][/bs_row]

[bs_row class=”row”]

[bs_col class=”col-xs-4″]

[/bs_col][bs_col class=”col-xs-4″]

[/bs_col][bs_col class=”col-xs-4″]

[/bs_col][/bs_row]

รูปูลม

ปูลมจะขุดหลุมเป็นโพรงเพื่อเป็นที่หลบภัยจากผู้ล่าตลอดทั้งวัน และจะอยู่ตลอดเวลาในช่วงลอกคราบ ปูลมมักจะอยู่ในรูในช่วงที่อากาศร้อนโดยจะขุดหลุมในช่วงกลางคืน ปูตัวผู้มีพฤติกรรมนำทรายมากองไว้นอกรูเป็นเนินคล้ายระมิด สันนิษฐานว่าเพื่อแสดงความเป็นเจ้าของหรือดึงดูดตัวเมีย บางครั้งก็ขุดหลุมสร้างทางออกที่ 2 ไว้ด้วย

ปูลมที่อยู่ในวัยเด็กจะอาศัยขุดรูอยู่ใกล้บริเวณที่คลื่นซัด ส่วนปูตัวเต็มวัยจะอยู่ใกล้ฝั่งมากกว่า

ปูลมกลับหลุมเดิมได้อย่างไร

สันนิษฐานว่าปูลมสามารถจดจำลักษณะของตะกอนทรายและวัสดุใกล้ปากหลุมได้ ปูลมจะออกหากินตอนกลางคืนระยะทางประมาณ 100 – 200 เมตร ซึ่งหากกลับไม่ถูกก็จะทิ้งหลุมเก่าและขุดหลุมใหม่ทันที

การผสมพันธุ์

ปูลมจะผสมพันธุ์โดยอาศัยอิทธิพลของดวงจันทร์ เมื่อผสมพันธุ์แล้วตัวเมียจะอยู่ในหลุมสักพักรอให้ไข่ได้รับการพัฒนา และเมื่อน้ำขึ้นสูงตัวเมียจะออกจากหลุม เปิดจับปิ้ง และเมื่อน้ำซัดเข้าหาตัวก็จะยกตัวขึ้น-ลงแรงๆเพื่อสะบัดไข่ให้ลอยออกไปในทะเล

ห่วงโซ่อาหาร

ปูลมนั้นอยู่ระหว่างผู้ล่าและผู้บริโภค แต่เราอาจถือได้ว่าปูลมอยู่บนสุดของผู้ล่าตามแนวชายหาด อาหารของปูลมก็ได้แก่ สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังที่ขุดรูตื้นๆอยู่ตามแนวชายหาด ได้แก่พวกไอโซพอด หอย และไส้เดือน บางทีก็กินไข่เต่าทะเลที่ถูกฝังอยู่บริเวณนั้นด้วย นอกจากนี้มีรายงานด้วยว่าเมื่อไข่เต่าฟักเป็นตัว ปูลมก็จับลูกเต่าที่เพิ่งจะออกจากเปลือกไข่และกำลังเดินลงสู่ทะเลอีกด้วย ศัตรูของปูลมได้แก่ นกที่หากินตามแนวชายฝั่ง

เรียบเรียงโดย นายอดิศร เจริญวัฒนาพร นักวิชาการประมง สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ ภูเก็ต