Phylum Chordata (ไฟลัม คอร์ดาตา)

Phylum Chordata เป็นไฟลัมของสัตว์มีกระดูกสันหลัง (Vertebrata) และสัตว์ในกลุ่มนี้ล้วนมีโครงสร้างแกนสันหลังที่ช่วยรองรับร่างกายและระบบประสาทส่วนกลาง ไฟลัมนี้แบ่งออกเป็นหลายกลุ่มย่อย หนึ่งในนั้นคือกลุ่มสัตว์เลื้อยคลาน (Class Reptilia) ซึ่งเป็นกลุ่มที่มีความหลากหลายทั้งบนบกและในน้ำ

Exhibition Chordata-2

กลุ่มสัตว์เลื้อยคลาน (Class Reptilia)

สัตว์เลื้อยคลานมีลักษณะเด่น คือ ผิวหนังปกคลุมด้วยเกล็ดแข็งที่ช่วยป้องกันการสูญเสียน้ำในร่างกาย และเป็นสัตว์เลือดเย็น (Poikilothermic) ที่ปรับอุณหภูมิร่างกายตามสิ่งแวดล้อม กลุ่มนี้รวมถึง งู ตุ๊กแก จิ้งจก และสัตว์อื่น ๆ

งูทะเล (Sea Snakes)

งูทะเลจัดอยู่ในกลุ่มสัตว์เลื้อยคลานที่ปรับตัวอาศัยในสภาพแวดล้อมทางทะเลเป็นหลัก พบได้ทั่วไปในเขตร้อนเขตร้อนชื้นทั่วมหาสมุทรอินเดียและแปซิฟิกตะวันตกเฉียงใต้ รวมทั้งชายฝั่งทะเลและปากแม่น้ำในประเทศไทย

ลักษณะทั่วไป

• ถิ่นที่อยู่อาศัย: งูทะเลทุกชนิดอาศัยอยู่ในทะเล หรือบริเวณปากแม่น้ำชายฝั่งเท่านั้น ไม่มีงูทะเลชนิดใดที่อาศัยในน้ำจืดอย่างเดียวอย่างถาวร

• รูปร่างลำตัว: ลำตัวของงูทะเลมีลักษณะลื่นเรียบคล้ายปลามากกว่างูบกทั่วไป เพราะมีเกล็ดบางชนิดเป็นมัน หรือฝังอยู่ใต้ผิวหนังเพื่อช่วยลดแรงเสียดทานเวลาว่ายน้ำ

• หาง: หางของงูทะเลมีรูปร่างแบนและกว้างคล้ายใบพาย ทำหน้าที่ช่วยในการว่ายน้ำโดยเฉพาะ ซึ่งแตกต่างจากงูบกที่ปลายหางจะกลมและไม่มีความสามารถว่ายน้ำอย่างคล่องแคล่ว

• ระบบหายใจ: แม้งูทะเลจะอาศัยในน้ำ แต่ยังต้องขึ้นมาหายใจที่ผิวน้ำเหมืองงูน้ำทั่วไป โดยสามารถกลั้นหายใจใต้น้ำได้นานถึง 2 ชั่วโมงในบางชนิด

พฤติกรรมและอาหาร

• งูทะเลกินอาหารหลักเป็นปลา และสัตว์น้ำขนาดเล็ก เช่น ปลาเล็ก กุ้ง หรือหมึกบางชนิด

• การล่าสัตว์จะใช้พิษเพื่อจับเหยื่อ และว่ายน้ำอย่างคล่องแคล่วในแนวปะการังหรือพื้นทะเลตื้น

• งูทะเลบางชนิดมีนิสัยไม่ก้าวร้าวต่อมนุษย์ แต่บางชนิดก็มีพฤติกรรมก้าวร้าวและอาจโจมตีเมื่อถูกรบกวน

พิษงูทะเล

• งูทะเลส่วนใหญ่เป็นงูพิษ และพิษของงูทะเลมีลักษณะเฉพาะคือ เป็น พิษชนิด neurotoxin ที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทและกล้ามเนื้อ

• พิษจะทำลายระบบกล้ามเนื้อ ทำให้เกิดอัมพาตและหยุดหายใจได้

• อาการจะไม่แสดงทันทีทันใด แต่จะค่อย ๆ รุนแรงขึ้นภายในระยะเวลาประมาณ 30 นาที ถึง 1 ชั่วโมงหลังถูกกัด

• ด้วยเหตุนี้ ผู้ที่ถูกงูทะเลกัดมักจะเสียชีวิตโดยไม่รู้ตัว หากไม่ได้รับการรักษาทันท่วงที เช่น ฉีดเซรุ่มแก้พิษ และช่วยฟื้นฟูการหายใจ

• งูทะเลมีพิษที่แรงมากกว่างูบกบางชนิด และจำนวนผู้เสียชีวิตจากงูทะเลกัดในพื้นที่ชายฝั่งทะเลไทยมีรายงานอยู่เป็นระยะ

ตัวอย่างงูทะเลในไทย

• งูสมิงทะเลปากเหลือง (Pelamis platura) — งูทะเลที่พบได้บ่อย มีลำตัวเรียวยาว สีดำมีลวดลายเหลืองตามลำตัวและหาง

• งูอ้ายงั่ว (Hydrophis spp.) — เป็นกลุ่มงูทะเลที่มีความหลากหลายหลายชนิดในไทย เช่น งูอ้ายงั่วหัวเหลือง งูอ้ายงั่วหัวดำ

สรุปความสำคัญ

งูทะเลเป็นส่วนหนึ่งของระบบนิเวศทางทะเล มีบทบาทสำคัญในการควบคุมประชากรปลาและสัตว์น้ำอื่น ๆ นอกจากนี้ยังเป็นสัตว์ที่นักวิทยาศาสตร์ให้ความสนใจศึกษาเกี่ยวกับพิษและระบบชีวภาพที่ปรับตัวในสภาพแวดล้อมทางทะเล