ตอนที่ 7 หลักโภชนาการสำหรับสัตว์น้ำ

1. ความหมายของโภชนาการสำหรับสัตว์น้ำ

โภชนาการที่ดีคือการให้อาหารที่มีคุณภาพและครบถ้วนตามความต้องการของสัตว์น้ำในแต่ละช่วงวัย ซึ่งจะส่งผลต่อการเจริญเติบโตที่ดี สุขภาพแข็งแรง มีภูมิต้านทานโรค และทำให้ได้ผลผลิตที่มีคุณภาพสูง ไม่ว่าจะเป็นเนื้อสัตว์หรือไข่ นอกจากนี้ยังช่วยลดต้นทุนการผลิตในระยะยาวได้ด้วย

2. องค์ประกอบของอาหารสัตว์น้ำ

อาหารสัตว์น้ำทั่วไปมีสารอาหารหลัก ๆ ที่จำเป็นอยู่ 5 ชนิด ได้แก่:

• โปรตีน (Protein): เป็นส่วนประกอบหลักของอาหาร มีความสำคัญที่สุดต่อการเจริญเติบโตของเนื้อเยื่อและกล้ามเนื้อ คิดเป็นสัดส่วน 27-35%
• คาร์โบไฮเดรต (Carbohydrate): ให้พลังงานแก่ร่างกาย คิดเป็น 12-40%
• ไขมัน (Lipid): เป็นแหล่งพลังงานสำคัญ ช่วยให้ร่างกายดูดซึมวิตามินบางชนิดได้ คิดเป็น 10-15%
• แร่ธาตุ (Mineral): เสริมสร้างกระดูกและเปลือก รวมถึงช่วยในการทำงานของระบบต่าง ๆ ของร่างกาย คิดเป็น 1-2%
• วิตามิน (Vitamin): ช่วยในเรื่องการเผาผลาญอาหารและสร้างภูมิต้านทานโรค คิดเป็น 4-6%

3. ความสำคัญของอาหารต่อการเลี้ยงสัตว์น้ำ

การให้อาหารที่มีคุณภาพส่งผลโดยตรงต่อผลผลิตและผลกำไร การเลี้ยงสัตว์น้ำในเชิงพาณิชย์จำเป็นต้องให้ความสำคัญกับโภชนาการอย่างมาก เพราะอาหารมีผลต่อ:

• การเจริญเติบโต: สัตว์น้ำจะโตเร็วขึ้นและสมบูรณ์ขึ้น
• สุขภาพและความต้านทานโรค: อาหารที่ดีช่วยให้สัตว์น้ำมีภูมิคุ้มกันแข็งแรง ไม่ป่วยง่าย
• คุณภาพของผลผลิต: ทั้งในด้านสี กลิ่น และรสชาติ
• การจัดการน้ำในบ่อ: อาหารที่ไม่เหมาะสมอาจทำให้น้ำเน่าเสียได้ง่าย

4. เทคนิคการจัดการอาหาร

การให้อาหารควรคำนึงถึงปัจจัยต่าง ๆ เพื่อให้สัตว์น้ำได้รับอาหารอย่างมีประสิทธิภาพที่สุด:

• เลือกประเภทอาหารให้เหมาะสม: เช่น อาหารเม็ดแบบลอยน้ำสำหรับปลาที่กินบนผิวน้ำ หรืออาหารเม็ดแบบจมน้ำสำหรับปลาที่กินที่ก้นบ่อ
• เวลาและปริมาณที่เหมาะสม: ควรให้อาหารในช่วงเวลาที่สัตว์น้ำมีความอยากอาหารสูงและในปริมาณที่พอเหมาะ ไม่มากเกินไปจนเหลือทิ้ง
• คุณภาพอาหาร: ควรเลือกอาหารที่มีการผลิตตามมาตรฐาน มีแหล่งที่มาที่น่าเชื่อถือ
• สังเกตพฤติกรรม: หมั่นสังเกตการกินอาหารของสัตว์น้ำอยู่เสมอ เพื่อปรับปริมาณการให้ให้เหมาะสม ไม่ให้เหลือทิ้งหรือกินไม่พอ

อ้างอิง

เวียง เชื้อโพธิ์หัก.  (2540). โภชนาศาสตร์และการให้อาหาสัตว์น้ำ.  หน้า 1-42.