ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ : Oranda
ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า : Carassius auratus
ประเทศถิ่นกำเนิด : ญี่ปุ่น
เป็นสายพันธุ์ของปลาทองชนิดหนึ่งที่เกิดจากการนำปลาทองสายพันธุ์ริวกิ้นและสายพันธุ์หัวสิงห์มาผสมกันจัดเป็นปลาทองอีกชนิดหนึ่งที่ได้รับความนิยมอย่างมากและมีประวัติสายพันธุ์ที่ยาวนาน
ประวัติ
ออรันดา มีชื่อเรียกในภาษาญี่ปุ่นว่า ออรันดา ชิชิงะชิระ (オランダシシガシラ) ซึ่งแปลได้ว่า “ปลาทองหัวสิงห์ดัตช์”ออรันดาเกิดขึ้นโดยชาวญี่ปุ่นเป็นผู้เพาะพันธุ์สำเร็จขึ้นเป็นชาติแรกสันนิษฐานว่าเกิดขึ้นในราวศตวรรษที่ 18 และแพร่หลายในต้นศตวรรษที่ 19 ออรันดาเป็นปลาทองที่มีลำตัวค่อนข้างยาวส่วนหน้าไม่แหลมเหมือนปลาทองริวกิ้นมีจุดเด่น คือ ครีบทุกครีบค่อนข้างยาวหางอ่อนช้อยเป็นพวงยาวมีความพริ้วไหวงดงามเมื่อเมื่อสะบัดว่ายน้ำ
เหตุที่ได้ชื่อว่า”ออรันดา”สันนิษฐานว่า ชาวโปรตุเกสที่เดินทางมาค้าขายยังประเทศญี่ปุ่นอาจจะเอาลักษณะทรงผมที่ไว้ยาวแล้วมวนเป็นลอนหรือฟูประกอบกับเครื่องแต่งกายของขุนนางชาวดัตช์มาตั้งเป็นชื่อสายพันธุ์(ทำนองเดียวกับปลากัดจีนของไทย)แต่ก็มีบางข้อมูลกล่าวว่าประเทศฮอลแลนด์ หรือ ฮอลันดา เป็นประเทศแรกที่เพาะพันธุ์ขึ้นสำเร็จซึ่งมีการนำเข้าปลาทองสายพันธุ์ต่างๆไปเลี้ยงในทวีปยุโรปตั้งแต่ช่วงศตวรรษที่ 16สำหรับในประเทศไทยปลาทองเริ่มเข้ามาในช่วงอาณาจักรกรุงรัตนโกสินทร์ ออรันดาก็อาจเป็นหนึ่งในนั้น แต่เริ่มมีการเพาะขยายพันธุ์อย่างจริงจังเมื่อราว พ.ศ. 2500
การจัดแบ่งโครงสร้าง
ออรันดาอาจแบ่งออกได้เป็น 3 แบบ ตามลักษณะโครงสร้าง คือ ออรันดาเรดแคป หรือ ตันโจ (丹頂) ออรันดายักษ์ ออรันดาปักกิ่ง เป็นออรันดาที่มีโครงสร้างลำตัวเล็กที่สุดขนาดลำตัวเมื่อโตเต็มวัยประมาณ 3.5-4 นิ้วเป็นสายพันธุ์ที่วุ้นขึ้นเร็วและฟูที่สุดเหมาะแก่การเลี้ยงในตู้ปลาขนาดไม่ใหญ่เกินไปนัก เช่น 24-30 นิ้ว ออรันดากลาง เกิดจากการผสมกันระหว่างออรันดาปักกิ่งและออรันดายักษ์ทำให้ได้ปลาที่มีขนาดพอเหมาะลำตัวโตเต็มที่ประมาณ 5-6 นิ้ว วุ้นจะขึ้นเร็วกว่าออรันดายักษ์แต่ก็ไม่เร็วไปกว่าออรันดาปักกิ่ง
ออรันดายักษ์ เป็นปลาที่ถูกพัฒนาขึ้นมาเพื่อต้องการความใหญ่โตของตัวปลาตอบสนองความต้องการของผู้เลี้ยงที่ต้องการจะเลี้ยงปลาทองตัวใหญ่ๆส่วนใหญ่ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 8 นิ้วเป็นปลาทองที่โตช้าวุ้นขึ้นช้า ซึ่งจะพัฒนาตามขนาดลำตัวและวัยของปลาเป็นปลาที่กินเก่งแต่ต้องการพื้นที่กว้างๆเพื่อเสริมสร้างการเจริญเติบโตจึงเหมาะอย่างยิ่งกับการเลี้ยงในตู้ขนาดใหญ่หรือในบ่อ
และยังอาจแบ่งออรันดาออกเป็นสายพันธุ์ย่อยๆได้อีกตามลักษณะของหัวและสี เช่น ออรันดาปักกิ่ง, ออรันดาเรดแคป(ตันโจ),ออรันโดอาร์ปาเช,ออรันดาดำ,ออรันดาห้าสีและออรันดาเกล็ดข้าวโพดที่เกล็ดทั้งลำตัวจะเป็นสีส้มและมีขอบเกล็ดเป็นสีขาวนับเป็นสายพันธุ์ใหม่ที่เพาะขึ้นมาได้ เป็นต้น
นอกจากนี้แล้ว ปัจจุบันยังมีออรันดาสายพันธุ์ใหม่ๆเกิดขึ้น เช่น ออรันดาสั้นที่มีลำตัวป้อมสั้นเหมือนปลาทองริวกิ้นแต่ทว่ามีครีบและหางเบ่งบานโดยเกิดจากการพัฒนาปลาโดยคัดเก็บปลาทองออรันดาที่หลุดเป็นทรงป้อมสั้นกว่าตัวอื่นในครอกมาไขว้พัฒนาจนกลายเป็นอีกสายพันธุ์หนึ่ง
มาตรฐานสายพันธุ์
โดยทั่วไป ออรันดาต้องมีรูปร่างลักษณะความกว้างของลำตัว(มองจากด้านข้าง)ต้องไม่น้อยกว่า2/3 เท่าของความยาวลำตัวครีบหลังตั้งตรงไม่หักหรือโค้งงอครีบต่างๆเป็นครีบคู่ส่วนครีบทวารจะเป็นครีบเดี่ยวหรือครีบคู่ก็ได้แต่ต้องไม่บิดงอผิดรูปทรงหางควรมีความยาวไม่น้อยไปกว่า3/4เท่าของความยาวลำตัวหางไม่หักคดงอหรือพับปลายหางเป็นสี่แฉกแยกออกจากกัน แต่หากเป็นออรันดาสั้นหรือออรันดาปักกิ่งเนื้อใบหางค่อนข้างจะบางเพราะเป็นปลาที่เพาะเอาจำนวนไม่ได้เน้นในเชิงการพัฒนามากนัก
อ้างอิง
หน้า 82-98, เจาะกระแส Oranda ปลาทองรุ่นยักษ์.”Colorful Cyprinids”โดย teenuang, กองบรรณาธิการ.นิตยสาร Aquarium Biz ปีที่ 4 ฉบับที่ 53: พฤศจิกายน 2014
