“ปลาหมึกแคระหางแหลม” (World’s Smallest Cephalopod)

การค้นพบครั้งสำคัญ! ยืนยันพบ “ปลาหมึกแคระหางแหลม” (World’s Smallest Cephalopod) ในอ่าวไทยอีกครั้ง ในรอบ 141 ปี

เชื่อหรือไม่ว่าหนึ่งใน “ปลาหมึกที่มีขนาดเล็กที่สุดในโลก” อาศัยอยู่ในน่านน้ำไทยของเรานี่เอง

จากการศึกษาวิจัยล่าสุดโดยทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ (PSU), Ocean University of China และ Universiti Sains Malaysia (USM) ได้มีการรายงานการค้นพบ “ปลาหมึกแคระหางแหลม” (Sharp-tailed Pygmy Squid) หรือชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Idiosepius pygmaeus Steenstrup, 1881 ในพื้นที่เกาะแตน จังหวัดสุราษฎร์ธานี

ทำไมการค้นพบนี้จึงสำคัญ? การค้นพบครั้งนี้ถือเป็นการ “Rediscovery” หรือการค้นพบซ้ำในน่านน้ำอ่าวไทยเป็นครั้งแรกในรอบ 141 ปี หลังจากที่มีการบรรยายลักษณะพันธุ์ครั้งแรก (Type locality) ไว้เมื่อปี ค.ศ. 1881 ซึ่งก่อนหน้านี้มักมีรายงานการพบเห็นส่วนใหญ่ในฝั่งทะเลอันดามัน การค้นพบครั้งนี้จึงช่วยยืนยันการกระจายตัวของสายพันธุ์นี้ว่ามีอยู่ในอ่าวไทยเช่นกัน

รู้จักกับ “ปลาหมึกแคระหางแหลม”

• จิ๋วแต่แจ๋ว: ได้รับฉายาว่าเป็น Cephalopods (สัตว์จำพวกหมึกและหอยงวงช้าง) ที่เล็กที่สุดในโลก

• ขนาด: ตัวอย่างที่พบมีความยาวเพียง 5-17 มิลลิเมตร (เล็กประมาณปลายนิ้วก้อย)

• ความพิเศษ: มีอวัยวะยึดเกาะ (Adhesive organ) อยู่ที่ด้านหลังของลำตัว ช่วยให้พวกมันสามารถ “แปะ” หรือเกาะติดกับใบหญ้าทะเลได้ เพื่อพักผ่อนหรือซ่อนตัว

• ถิ่นที่อยู่: พบอาศัยอยู่ในแนวหญ้าทะเล ที่ระดับความลึกประมาณ 0.8 เมตร

การศึกษาครั้งนี้ไม่เพียงแต่ขยายองค์ความรู้ด้านความหลากหลายทางชีวภาพทางทะเลของไทย แต่ยังย้ำเตือนให้เราเห็นความสำคัญของการอนุรักษ์แหล่งหญ้าทะเล ซึ่งเป็นบ้านหลังสำคัญของสัตว์ทะเลขนาดจิ๋วเหล่านี้

สำหรับส่วนข้อมูลวิชาการหรือฐานข้อมูลพันธุ์สัตว์น้ำ

• ชื่อไทย: ปลาหมึกแคระหางแหลม

• ชื่อสามัญ: Sharp-tailed Pygmy Squid

• ชื่อวิทยาศาสตร์: Idiosepius pygmaeus Steenstrup, 1881

• วงศ์: Idiosepiidae

• ลักษณะเด่น: เป็นหมึกที่มีขนาดเล็กที่สุดในโลก มีอวัยวะยึดเกาะที่ส่วนท้ายของลำตัวด้านหลัง ครีบมีลักษณะคล้ายไต

• พื้นที่ค้นพบล่าสุด: เกาะแตน จังหวัดสุราษฎร์ธานี (อ่าวไทย) ในแนวหญ้าทะเล

• ความสำคัญ: เป็นการยืนยันการมีอยู่ของสายพันธุ์นี้ในอ่าวไทย หลังจากมีการบรรยายลักษณะครั้งแรกเมื่อ 141 ปีก่อน

คณะผู้วิจัย: สุรางคนา ทัวะนาพญา, Xiaodong Zheng, จารุวัฒน์ นภีตะภัฏ และ กิตติชัย ทองเต็ม