ไฟลัม Echinodermata (เอไคโนเดอร์มาตา)

สิ่งมีชีวิตทะเลที่มีหนามขรุขระและโครงสร้างมหัศจรรย์

Exhibition Echinoderm

ความหมายของคำว่า “Echinodermata”

มาจากภาษากรีกคำว่า
“echinos” = หนาม + “derma” = ผิวหนัง
รวมความหมายว่า “สัตว์ผิวหนาม” หรือ “สัตว์ที่มีหนามอยู่บนลำตัว”


ลักษณะทั่วไปของสัตว์ในไฟลัม Echinodermata

  • ✅ อาศัยอยู่เฉพาะในทะเลเท่านั้น พบได้ทั้งในเขตน้ำตื้นแนวปะการัง ไปจนถึงทะเลลึก

  • ✅ เป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง (Invertebrate) ที่มีโครงสร้างร่างกายแบบ สมมาตรแนวรัศมี (Radial symmetry) โดยเฉพาะเมื่อโตเต็มวัย

  • ✅ มีลักษณะเด่นคือ ผิวหนังมีหนามหรือปุ่มขรุขระ ซึ่งอาจแข็งหรืออ่อน ขึ้นอยู่กับชนิด

  • ✅ บางชนิดมีแขนหรือแฉกยื่นออกจากลำตัว โดยทั่วไปจะมี 5 แฉก หรือมากกว่า

  • ✅ ดำรงชีวิตอย่างอิสระ ไม่เป็นปรสิต

  • ✅ ระบบการเคลื่อนไหวใช้ ระบบท่อน้ำภายในร่างกาย (Water Vascular System) ซึ่งเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของไฟลัมนี้ ช่วยในการเคลื่อนไหว จับเหยื่อ และยึดเกาะ

  • ✅ บางชนิดมีความสามารถในการงอกใหม่ของอวัยวะ เช่น ดาวทะเลที่สามารถงอกแขนใหม่ได้เมื่อขาด

  • ✅ มีบทบาทสำคัญในระบบนิเวศทะเล ทั้งในฐานะผู้ย่อยสลาย (decomposer) และผู้ควบคุมจำนวนสิ่งมีชีวิตบางชนิดในแนวปะการัง


ตัวอย่างสัตว์ในไฟลัม Echinodermata ที่จัดแสดงใน Phuket Aquarium

สิ่งมีชีวิต ลักษณะเด่น
ปลิงทะเลน้ำตาล ลำตัวยาว รูปร่างอ่อนนุ่ม ผิวคล้ายกำมะหยี่ ใช้ชีวิตบนพื้นทะเล ช่วยดูดซับตะกอน
เม่นทะเลสีแดง มีหนามแหลมยาว จุดศูนย์กลางมีสีแดงสด โดดเด่นเมื่อเคลื่อนไหวช้า ๆ ใต้ทะเล
ปลิงหนวดกิ่งไม้เขียวชมพู ผิวขรุขระ คล้ายกิ่งไม้มีหนวดรอบปาก ใช้ในการหากินซากอินทรียวัตถุ
เหรียญทะเล ลำตัวแบนกลม ผิวเรียบ มีลวดลายสวยงาม พบได้ในทรายชายฝั่ง
ดาวทะเล มี 5 แฉก หรือมากกว่า สีสันสวยงาม สามารถงอกแขนใหม่ได้หากหลุดขาด
เม่นทะเลหมุดดำ หนามยาวเรียวแหลมสีดำ เคลื่อนไหวช้า พบได้ตามแนวปะการัง

พบกับความมหัศจรรย์ของสัตว์ผิวหนามได้ที่ Phuket Aquarium

มาร่วมเปิดโลกใต้ทะเล และเรียนรู้ชีวิตอันน่าทึ่งของสัตว์ทะเลในไฟลัม Echinodermata
พร้อมจัดแสดงทั้งสัตว์มีชีวิตจริง และสื่อการเรียนรู้แบบอินเทอร์แอคทีฟ
เหมาะสำหรับการศึกษาทั้งในระดับประถม มัธยม จนถึงมหาวิทยาลัย

จัดทำโดย

นักวิชาการประมงปฏิบัติการ
ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งทะเลอันดามันตอนบน


เอกสารอ้างอิง

  • สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

  • กองสารสนเทศและเทคโนโลยีการสำรวจทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง