ไฟลัม Echinodermata (เอไคโนเดอร์มาตา)
สิ่งมีชีวิตทะเลที่มีหนามขรุขระและโครงสร้างมหัศจรรย์
ความหมายของคำว่า “Echinodermata”
มาจากภาษากรีกคำว่า
“echinos” = หนาม + “derma” = ผิวหนัง
รวมความหมายว่า “สัตว์ผิวหนาม” หรือ “สัตว์ที่มีหนามอยู่บนลำตัว”
ลักษณะทั่วไปของสัตว์ในไฟลัม Echinodermata
-
✅ อาศัยอยู่เฉพาะในทะเลเท่านั้น พบได้ทั้งในเขตน้ำตื้นแนวปะการัง ไปจนถึงทะเลลึก
-
✅ เป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง (Invertebrate) ที่มีโครงสร้างร่างกายแบบ สมมาตรแนวรัศมี (Radial symmetry) โดยเฉพาะเมื่อโตเต็มวัย
-
✅ มีลักษณะเด่นคือ ผิวหนังมีหนามหรือปุ่มขรุขระ ซึ่งอาจแข็งหรืออ่อน ขึ้นอยู่กับชนิด
-
✅ บางชนิดมีแขนหรือแฉกยื่นออกจากลำตัว โดยทั่วไปจะมี 5 แฉก หรือมากกว่า
-
✅ ดำรงชีวิตอย่างอิสระ ไม่เป็นปรสิต
-
✅ ระบบการเคลื่อนไหวใช้ ระบบท่อน้ำภายในร่างกาย (Water Vascular System) ซึ่งเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของไฟลัมนี้ ช่วยในการเคลื่อนไหว จับเหยื่อ และยึดเกาะ
-
✅ บางชนิดมีความสามารถในการงอกใหม่ของอวัยวะ เช่น ดาวทะเลที่สามารถงอกแขนใหม่ได้เมื่อขาด
-
✅ มีบทบาทสำคัญในระบบนิเวศทะเล ทั้งในฐานะผู้ย่อยสลาย (decomposer) และผู้ควบคุมจำนวนสิ่งมีชีวิตบางชนิดในแนวปะการัง
ตัวอย่างสัตว์ในไฟลัม Echinodermata ที่จัดแสดงใน Phuket Aquarium
| สิ่งมีชีวิต | ลักษณะเด่น | |
|---|---|---|
| ปลิงทะเลน้ำตาล | ลำตัวยาว รูปร่างอ่อนนุ่ม ผิวคล้ายกำมะหยี่ ใช้ชีวิตบนพื้นทะเล ช่วยดูดซับตะกอน | |
| เม่นทะเลสีแดง | มีหนามแหลมยาว จุดศูนย์กลางมีสีแดงสด โดดเด่นเมื่อเคลื่อนไหวช้า ๆ ใต้ทะเล | |
| ปลิงหนวดกิ่งไม้เขียวชมพู | ผิวขรุขระ คล้ายกิ่งไม้มีหนวดรอบปาก ใช้ในการหากินซากอินทรียวัตถุ | |
| เหรียญทะเล | ลำตัวแบนกลม ผิวเรียบ มีลวดลายสวยงาม พบได้ในทรายชายฝั่ง | |
| ดาวทะเล | มี 5 แฉก หรือมากกว่า สีสันสวยงาม สามารถงอกแขนใหม่ได้หากหลุดขาด | |
| เม่นทะเลหมุดดำ | หนามยาวเรียวแหลมสีดำ เคลื่อนไหวช้า พบได้ตามแนวปะการัง |
พบกับความมหัศจรรย์ของสัตว์ผิวหนามได้ที่ Phuket Aquarium
มาร่วมเปิดโลกใต้ทะเล และเรียนรู้ชีวิตอันน่าทึ่งของสัตว์ทะเลในไฟลัม Echinodermata
พร้อมจัดแสดงทั้งสัตว์มีชีวิตจริง และสื่อการเรียนรู้แบบอินเทอร์แอคทีฟ
เหมาะสำหรับการศึกษาทั้งในระดับประถม มัธยม จนถึงมหาวิทยาลัย
จัดทำโดย
นักวิชาการประมงปฏิบัติการ
ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งทะเลอันดามันตอนบน
เอกสารอ้างอิง
-
สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
-
กองสารสนเทศและเทคโนโลยีการสำรวจทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง
บทความล่าสุด
ไคเมรา: กำเนิดจากตำนาน ซ่อนเร้นในท้องทะเลลึก
