"พรรณปลาหมึก" ในน่านน้ำไทย - สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ ภูเก็ต

เจาะลึกสถานภาพ “พรรณปลาหมึก” ในน่านน้ำไทย 119 ชนิด: ความหลากหลายที่มาพร้อมสัญญาณเตือนจาก IUCN

อัปเดตสถานภาพ “พรรณปลาหมึก” ในน่านน้ำไทย 2025: เผย 119 ชนิด พร้อมรายชื่อกลุ่มเสี่ยงสูญพันธุ์ตามเกณฑ์ IUCN

พรรณปลาหมึก (Cephalopods) คือทรัพยากรล้ำค่าแห่งท้องทะเลไทย ล่าสุดจากเวทีวิชาการระดับนานาชาติ (CIAC 2025) ได้มีการนำเสนอข้อมูลอัปเดตสถานภาพทรัพยากรกลุ่มนี้ โดยพบว่าในน่านน้ำไทยมีความหลากหลายทางชีวภาพสูงถึง 119 ชนิด

บทความนี้ Phuket Aquarium จะสรุปข้อมูลสำคัญจากงานวิจัยเรื่อง “Proposed Updating of Status in IUCN Red List of Threatened Species for Teuthofauna from Thai Waters” เพื่อให้เห็นว่าสถานการณ์ปัจจุบันของเพื่อนร่วมโลกใต้ทะเลเหล่านี้เป็นอย่างไร และชนิดไหนที่เราต้องเร่งอนุรักษ์

เปิดข้อมูลสถานภาพ 5 กลุ่มสำคัญ จากการสำรวจล่าสุด

จากการประเมินสถานภาพโดยใช้เกณฑ์มาตรฐานสากล IUCN Red List Categories and Criteria ร่วมกับข้อมูลการสำรวจจริงในพื้นที่ พบการเปลี่ยนแปลงสถานภาพ (Upgraded) ถึง 43 ชนิด โดยแบ่งกลุ่มตามระดับความเสี่ยงได้ดังนี้:

🔴 1. Endangered (EN) – ใกล้สูญพันธุ์ (1 ชนิด)

ชนิดที่น่าเป็นห่วงที่สุดในขณะนี้ คือ:

Nautilus pompilius (หอยงวงช้าง) – สัตว์ดึกดำบรรพ์ที่มีเปลือกเป็นเอกลักษณ์

🟠 2. Vulnerable (VU) – มีแนวโน้มใกล้สูญพันธุ์ (3 ชนิด)

กลุ่มที่เปราะบางต่อการถูกคุกคาม ทั้งหมดจัดอยู่ในกลุ่ม “หมึกแคระ”:

Idiosepius pygmaeus
Idiosepius minimus
Idiosepius thailandicus (หมึกแคระไทย)

🟡 3. Near Threatened (NT) – ใกล้ถูกคุกคาม (8 ชนิด)

กลุ่มที่ต้องเฝ้าระวัง ประกอบด้วย:

Metasepia tullbergi (หมึกกระดอง)
Amphioctopus exannulatus
Amphioctopus rex
Amphioctopus siamensis
Thaumoctopus mimicus (Mimic Octopus หรือ หมึกสายเลียนแบบ)
Haliphron atlanticus
Argonauta argo (หอยงวงช้างกระดาษ)
Tremoctopus gracilis (หมึกผ้าห่ม)

(ส่วนอีก 81 ชนิด อยู่ในเกณฑ์ Least Concern (LC) และ 26 ชนิด ข้อมูลยังไม่เพียงพอ Data Deficient (DD))

ทำไมต้องอัปเดตสถานะ IUCN?

การทราบตัวเลขเหล่านี้ไม่ใช่เพียงสถิติ แต่เป็น “สัญญาณเตือน” จากธรรมชาติ การที่ หอยงวงช้าง หรือ หมึกแคระ ถูกจัดอยู่ในกลุ่มเสี่ยง สะท้อนให้เห็นถึงผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมและกิจกรรมของมนุษย์ ข้อมูลวิชาการชุดนี้จึงเป็นฐานสำคัญในการกำหนดนโยบายอนุรักษ์และการจัดการประมงในอนาคต เพื่อรักษาความสมดุลของระบบนิเวศทางทะเลไทย

[Reference Section] แหล่งอ้างอิงและกิตติกรรมประกาศ

ข้อมูลนี้เรียบเรียงจากโปสเตอร์ทางวิชาการ: 📄 หัวข้อ: Proposed Updating of Status in IUCN Red List of Threatened Species for Teuthofauna from Thai Waters 👥 คณะผู้จัดทำ: Surangkana Tuanapaya, Jaruwat Nabhitabhata, Anuwat Nateewathana, Teerapong Duangdee และ Kittichai Tongtherm 🏛 หน่วยงาน:

Phuket Marine Biological Center (PMBC)
Centre for Marine and Coastal Studies (CEMACS), Universiti Sains Malaysia
Department of Marine and Coastal Resources (DMCR)
Department of Marine Science, Faculty of Fisheries, Kasetsart University
Princess Maha Chakri Sirindhorn Natural History Museum, Prince of Songkla University

“พรรณปลาหมึก” ในน่านน้ำไทย