ไขความลับ Phylum Chordata กับโลกปลากระดูกแข็ง ปลาปากกลม และปลากระดูกอ่อน

Phylum Chordata (ไฟลัม คอร์ดาตา)

Phylum Chordata หรือไฟลัมคอร์ดาตา คือกลุ่มสัตว์ที่มีโครงสร้างสำคัญคือโนโตคอร์ด และแบ่งออกเป็นสองกลุ่มหลัก คือ กลุ่มสัตว์ชั้นต่ำ (Protochordate) และสัตว์มีกระดูกสันหลัง (Vertebrate) ซึ่งรวมถึงปลา งูทะเล สัตว์เลื้อยคลาน นก และมนุษย์ ในบทความนี้เราจะเน้นเรื่องกลุ่มปลา ซึ่งแบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ ปลาปากกลม ปลากระดูกอ่อน และปลากระดูกแข็ง พร้อมทั้งลักษณะเฉพาะและตัวอย่างที่น่าสนใจ

Exhibition Chordata-1

Phylum Chordata หรือ ไฟลัมคอร์ดาตา เป็นกลุ่มสัตว์ที่มีลักษณะสำคัญคือการมีโครงสร้างที่เรียกว่า โนโตคอร์ด (notochord) ซึ่งเป็นแท่งกระดูกอ่อนที่ทำหน้าที่เป็นแกนกลางของร่างกายในระยะพัฒนาการแรกเริ่มของสัตว์กลุ่มนี้ โดย Phylum Chordata แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ คือ

• Protochordate (คอร์ดาตชั้นต่ำ) — กลุ่มสัตว์ที่ไม่มีโครงกระดูกสันหลัง

• Vertebrate (สัตว์มีกระดูกสันหลัง) — กลุ่มสัตว์ที่มีโครงกระดูกสันหลัง

---

Vertebrate (สัตว์มีกระดูกสันหลัง)

สัตว์ในกลุ่ม Vertebrate ประกอบด้วยสัตว์หลากหลายชนิด เช่น ปลา งูทะเล สัตว์เลื้อยคลาน นก และมนุษย์ โดยในช่วงระยะพัฒนาการตอนเด็ก สัตว์เหล่านี้จะมีโนโตคอร์ดเป็นโครงสร้างหลัก แต่เมื่อเจริญเติบโตขึ้น โนโตคอร์ดจะถูกแทนที่ด้วยกระดูกสันหลัง ยกเว้น ปลาปากกลม ซึ่งมีโนโตคอร์ดตลอดชีวิต

---

กลุ่มปลาใน Phylum Chordata

ปลาในกลุ่ม Vertebrate สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 กลุ่มหลักตามลักษณะโครงสร้างและชนิดของกระดูก ดังนี้

1. ปลาปากกลม (Class Agnatha)

• ลักษณะเด่น: ไม่มีขากรรไกรและไม่มีเกล็ด

• ครีบมีลักษณะเป็นครีบเดี่ยว

• มีโนโตคอร์ดตลอดชีวิต

• ตัวอย่าง: Hagfish และ Lamprey

2. ปลากระดูกอ่อน (Class Chondrichthyes)

• มีขากรรไกร

• ไม่มีแผ่นปิดเหงือก

• เกล็ดมีลักษณะพิเศษเรียกว่า พลาคอยด์ (placoid scale) ซึ่งมีความหยาบคล้ายกระดาษทราย

• ตัวอย่าง: ปลาฉลาม และ ปลากระเบน

3. ปลากระดูกแข็ง (Class Osteichthyes)

• มีขากรรไกร

• มีแผ่นปิดเหงือก

• มีครีบที่มีก้านครีบและมีกระเพาะลมช่วยในการลอยตัว

• ตัวอย่าง: ปลาการ์ตูน ปลาปักเป้า และ ปลาจระเข้

---

ตารางเปรียบเทียบคุณสมบัติของกลุ่มปลา

จัดทำโดย

นักวิชาการประมงปฏิบัติการ
ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งทะเลอันดามันตอนบน

---

เอกสารอ้างอิง

• สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

• กองสารสนเทศและเทคโนโลยีการสำรวจทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง

---