ลายบนเปลือกจะถูกสร้างขึ้นในช่วงเวลาเดียวกับการสร้างเปลือก โดยที่เม็ดสีจะเคลื่อนตัวไปตามเนื้อเยื่อสร้างเปลือกตลอดเวลา ถ้าเม็ดสีแสดงผลจะทำให้เปลือกมีสีสันไปตามเม็ดสีนั้น แต่ถ้าเม็ดสีมีการแสดงผลเป็นช่วง ๆ ผลที่ได้จะมีลักษณะคล้ายกับการทำงานของเครื่องพิมพ์ภาพ ก่อให้เกิดสีสันและลวดลายต่าง ๆ
ผิวด้านนอกของเปลือกหอยอาจเรียบเป็นมันหรือเป็นลายมิติ (sculpture) เช่น มีหนาม ตุ่มสันแหลม ร่อง หรือสันป้าน ซึ่งอาจอยู่ในแนวแกน (axial) หรือในแนวเวียนก้นหอย (spiral) ช่องเปลือกอาจมีรูปกลม รีหรือแคบยาวตามแต่ชนิดของหอย มีขอบด้านนอกช่องเปลือก (outer lip) และขอบด้านในช่องเปลือก (inner lip) ซึ่งเชื่อมต่อกับแกนเปลือก
หอยส่วนมากมีฝาปิด (operculum) ลักษณะเป็นแผ่น สำหรับปิดช่องเปลือก ฝาปิดนี้นอกจากจะช่วยป้องกันอันตรายจากศัตรูหรือสิ่งสกปรกจากภายนอกแล้วยังช่วยป้องกันไม่ให้ความชื้นระเหยออกจากตัวมากเกินไป
ในหอยบางชนิดมีช่องแกนเปลือก (umbilicus) ซึ่งอยู่ระหว่างวงเกลียวสุดท้ายกับขอบด้านในของช่องเปลือกจากจุดยอดของเปลือกลงมาถึงวงเกลียวทุกวงเกลียวเว้นวงเกลียวสุดท้าย เรียกว่า ก้นหอย (spire) ช่วงนี้มีความยาวแตกต่างกันแล้วแต่ชนิดของหอย
ลักษณะของลวดลายบนเปลือก ลวดลายของเปลือก (Sculpture) เป็นลายที่พบในเปลือกหอย มีชื่อ
เรียกมากมายตามลักษณะรปรู่าง คือ
สเตรต (Striate) เป็นเส้นที่เป็นร่องแคบ ๆ บาง ๆ บนเปลือกหอย
อินเทนด์ (Indented) เป็นเส้นที่เป็นร่องเว้าแหว่ง คดไปมา
ทรีด (Thread) เป็นเส้นนูนเล็ก ๆ คล้ายเส้นด้าย
คอร์ด (Cord) เป็นเส้นนูนที่หนาและใหญ่กว่า ทรีด
ริบ (Rib) เป็นเส้นนูนสงู เป็นสันขึ้นมาคล้ายกระดูกซี่โครง
กรานูล (Granule) เป็นปุ่มเล็ก ๆ ขนาดเท่าเม็ดทราย
โนดูล (Nodule) เป็นปุ่มที่มีลักษณะเป็นก้อนกลมใหญ่กว่ากรานูลเล็กน้อย
ทูเบอร์เคลิ (Tubercle) เป็นปุ่มรูปทรงกรวยปลายทู่
สไปน์ (Spine) เป็นลักษณะของหนามปลายแหลม มีทั้งสั้นและยาว
ผิวด้านนอกของเปลือกหอยอาจเรียบเป็นมันหรือเป็นลายมิติ (sculpture) เช่น มีหนาม ตุ่มสันแหลม ร่อง หรือสันป้าน ซึ่งอาจอยู่ในแนวแกน (axial) หรือในแนวเวียนก้นหอย (spiral) ช่องเปลือกอาจมีรูปกลม รีหรือแคบยาวตามแต่ชนิดของหอย มีขอบด้านนอกช่องเปลือก (outer lip) และขอบด้านในช่องเปลือก (inner lip) ซึ่งเชื่อมต่อกับแกนเปลือก
หอยส่วนมากมีฝาปิด (operculum) ลักษณะเป็นแผ่น สำหรับปิดช่องเปลือก ฝาปิดนี้นอกจากจะช่วยป้องกันอันตรายจากศัตรูหรือสิ่งสกปรกจากภายนอกแล้วยังช่วยป้องกันไม่ให้ความชื้นระเหยออกจากตัวมากเกินไป
ในหอยบางชนิดมีช่องแกนเปลือก (umbilicus) ซึ่งอยู่ระหว่างวงเกลียวสุดท้ายกับขอบด้านในของช่องเปลือกจากจุดยอดของเปลือกลงมาถึงวงเกลียวทุกวงเกลียวเว้นวงเกลียวสุดท้าย เรียกว่า ก้นหอย (spire) ช่วงนี้มีความยาวแตกต่างกันแล้วแต่ชนิดของหอย
ลักษณะของลวดลายบนเปลือก ลวดลายของเปลือก (Sculpture) เป็นลายที่พบในเปลือกหอย มีชื่อ
เรียกมากมายตามลักษณะรปรู่าง คือ
สเตรต (Striate) เป็นเส้นที่เป็นร่องแคบ ๆ บาง ๆ บนเปลือกหอย
อินเทนด์ (Indented) เป็นเส้นที่เป็นร่องเว้าแหว่ง คดไปมา
ทรีด (Thread) เป็นเส้นนูนเล็ก ๆ คล้ายเส้นด้าย
คอร์ด (Cord) เป็นเส้นนูนที่หนาและใหญ่กว่า ทรีด
ริบ (Rib) เป็นเส้นนูนสงู เป็นสันขึ้นมาคล้ายกระดูกซี่โครง
กรานูล (Granule) เป็นปุ่มเล็ก ๆ ขนาดเท่าเม็ดทราย
โนดูล (Nodule) เป็นปุ่มที่มีลักษณะเป็นก้อนกลมใหญ่กว่ากรานูลเล็กน้อย
ทูเบอร์เคลิ (Tubercle) เป็นปุ่มรูปทรงกรวยปลายทู่
สไปน์ (Spine) เป็นลักษณะของหนามปลายแหลม มีทั้งสั้นและยาว
จัดทำโดย นักวิชาการประมงปฎิบัติการ
ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งทะเลอันดามันตอนบน
เอกสารอ้างอิง
- คลังความรู้ทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
- ระบบสารสนเทศของสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
บทความล่าสุด
ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับเปลือกหอย ❓
ประโยชน์ของเปลือกหอยคืออะไร ❓
